De regelingen voor executie van een veroordeling met reële executie bestaan nu ruim 25 jaar (1 januari 1992 ingevoerd) maar in de praktijk levert de vraag of ze gecombineerd kunnen worden met een dwangsom nog steeds vragen op.

Ik zie al vele jaren met grote regelmaat de combi voorbij komen en ik vraag me dan vaak af waarom. Wat dan ontbreekt is een serieuze onderbouwde stelling waarom die dwangsom nodig is. De gerechtsdeurwaarder kan immers het werk doen, de eiser hoeft er niet nog beter van te worden want daar gaat het m.i. vaak om.

In de praktijk leidt de dwangsom vaker tot misbruik bij ontruimingsveroordelingen: de eiser laat ze eerst lekker vollopen en casht dan feitelijk 2 keer: hij heeft de prestatie en een fikse veroordeling voor een geldbedrag. Bij een vordering tot afgifte ( de roerende zaak onder zich nemen) is een dwangsom daarentegen vaak wél geboden omdat de af te geven zaak voor de veroordeelde onvindbaar kan worden gemaakt wat tot executieproblemen zal leiden.

In de praktijk komt wel eens de vraag op of de dwangsom de reële executie uitsluit. Natuurlijk niet, het is en/en.

In 2011 is in Zwolle een vreemde zaak beslist[1] waarin een gerechtsdeurwaarder ontruiming weigerde omdat er een ook een dwangsommaatregel werd opgelegd. Uiteraard besliste de rechter dat het een het ander niet uitsloot. Het is wel opmerkelijk dat de executant de zaak zolang aanzag en de betrokken deurwaarder geen advies inwon.

Ten aanzien van hun vordering tot ontruiming hebben [eiser sub 1] c.s. aangevoerd belang te hebben bij deze vordering, hoewel zij met het ontruimingsvonnis van 30 november 2010 al een executoriale titel hebben, omdat de deurwaarder heeft geweigerd het vonnis van 30 november 2010 te executeren. De deurwaarder heeft als reden gegeven dat hij niet bevoegd is om tot executie over te gaan omdat er dwangsommen zijn verbonden aan de veroordeling tot ontruiming. De voorzieningenrechter kan de door [eiser sub 1] c.s. gestelde redenering van de deurwaarder niet volgen. In Boek 2, Titel 3, Afdeling 6 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) zijn de bepalingen opgenomen die zien op gedwongen ontruiming. Uit artikel 555 Rv blijkt allereerst dat voor een gedwongen ontruiming een executoriale titel vereist is. Met het ontruimingsvonnis van 30 november 2010 hebben [eiser sub 1] c.s. een dergelijke executoriale titel in handen, waarmee de gedwongen ontruiming door de deurwaarder kan geschieden, ex artikel 556 lid 1 Rv. Het verbinden van dwangsommen aan de veroordeling tot ontruiming maakt vorenstaande niet anders. Hoewel de vordering tot ontruiming van [eiser sub 1] c.s. reeds is toegewezen in genoemd vonnis van 30 november 2010 hebben zij, gezien de weigering van de deurwaarder, voldoende belang bij een tweede veroordeling tot ontruiming, zodat deze vordering in beginsel kan worden toegewezen, behalve als in het kader van een belangenafweging anders zou moeten worden geoordeeld.

Bijzonder was en is dat de rechter de vordering toewijst: het was juister geweest als hij de voorziening (veroordeling tot ontruiming) had geweigerd omdat er al een titel was. Voor de belangenafweging was echt geen nieuwe titel nodig.

Soms is een dwangsom net niet of net wel op zijn plaats. In 2012 had het Hof Den Bosch[2] een zaak onder handen over ontruiming van een standplaats op een camping. De ontruiming zou complex en kostbaar zijn, reden waarom de verhuurder een dwangsom vroeg. Die werd afgewezen; de huurder was insolvent en kon de ontruiming niet betalen, reden waarom het Hof besliste dat een dwangsom dan geen prikkel zou zijn.

In Utrecht een jaar later[3] speelde een akelig spel waar de exploitante van een lokale supermarkt slachtoffer van werd. Zij weerde zich uit alle macht maar werd toch veroordeeld. De buurt en personeel waren solidair met de onderneemster waardoor de ontruiming werd gefrustreerd. De politie brak de actie af waarop een dwangsom werd gevraagd en toegewezen: die werkte omdat de huurster verhaal bood.

Ik pleit er afsluitend voor dat rechters zwaardere eisen gaan stellen aan de stelplicht bij het toewijzen van een dwangsom bij een ontruiming: leg maar uit waarom die extra maatregel nodig is. Van zijn kant hoeft de deurwaarder niet te aarzelen: als beide zijn toegewezen kunnen beide worden geëxecuteerd.

Vragen of hulp nodig?

m.verheij@debestenpartners.nl. Deze bijdrage is op persoonlijke titel gschreven. Aan deze bijdrage kunnen geen rechten worden ontleend.

 

 

 

[1] http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBZLY:2011:BQ1717

[2] http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:GHSHE:2012:BY6270

[3] http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RBMNE:2013:4750