Het Europese bankbeslag: Hét nieuwe wapen? Wie kan er warm voor lopen?

Het Europese bankbeslag: Hét nieuwe wapen? Wie kan er warm voor lopen?

In het huidig economisch klimaat is het conservatoir beslag in Nederland een ultiem (incasso) middel tegen schuldenaren. Met het verlof tot (Europees) conservatoir beslag op bankrekening krijgt de schuldeiser er een nieuw wapen bij: het Europees bevel tot conservatoir beslag.

In dit blog wordt het Europees bevel tot conservatoir beslag, de ontwikkelingen en de onmogelijkheden besproken….

Binnen de Europese Unie (EU) gelden in de EU-lidstaten verschillende regels als het gaat om het leggen van beslag op het vermogen/bezittingen van een schuldenaar, tot zekerheid voor verhaal van een vordering. In Duitsland kent men bijvoorbeeld geen conservatoire maatregelen in de “Duitse” executiepraktijk…

In Nederland kan een schuldeiser dus relatief eenvoudig conservatoir beslag leggen op een bankrekening van zijn schuldenaar. Na verlening van het verlof dient de schuldeiser een bodemprocedure te starten, waarin de rechter kan oordelen over het onderliggende geschil.

De Verordening dwingt onze EU-landen, ook als ze dat nog niet kennen, bijv. Duitsland (ik ben niet bekend met beslagstelsels buiten NL), conservatoir bankbeslag in te voeren, alleen de manier waarop is ronduit treurig. Allereerst vindt de EU het blijkbaar nodig hier geen verplichte rechtsbijstand aan te koppelen: art. 41 maakt het mogelijk dat een schuldeiser zelf een dergelijk verzoek doet.

Stelt u zich eens voor dat iemand met een dergelijk verlof op uw kantoor verschijnt: zult u het stuk vertrouwen? Als het niet deugt kan de aangerichte schade enorm zijn en is de betrokken eiser uiteraard onvindbaar. Hoe weet u dat het stuk authentiek is?

Het verlof kan in ieder stadium worden aangevraagd, dat onderdeel had van Nederland afgekeken kunnen zijn. Zolang er geen executoriale titel is het beslag mogelijk. Het probleem zijn de voorwaarden die de Verordening stelt in artikel 7, die maken het verlenen van een verlof m.i. bijna onmogelijk:

Lid 1. Het gerecht vaardigt het bevel tot conservatoir beslag uit indien de schuldeiser voldoende bewijsmateriaal heeft verstrekt om het gerecht ervan te overtuigen dat er dringend behoefte bestaat aan een bewarende maatregel in de vorm van een bevel tot conservatoir beslag, gelet op het reële risico dat, zonder een dergelijke maatregel, de latere inning van de vordering van de schuldeiser jegens de schuldenaar onmogelijk wordt gemaakt of wordt bemoeilijkt.

Lid 2. Indien de schuldeiser in een lidstaat nog geen rechterlijke beslissing, gerechtelijke schikking of authentieke akte heeft verkregen op grond waarvan de schuldenaar de vordering moet voldoen, verstrekt de schuldeiser tevens voldoende bewijsmateriaal om het gerecht ervan te overtuigen dat zijn vordering tegen de schuldenaar waarschijnlijk gegrond wordt verklaard.

Ga er maar aan staan, zowel als verzoeker als rechter, met dat lid 1:. “Het gerecht te overtuigen…”,”dringend behoefte…”, “reële risico…”, “onmogelijk…” of “bemoeilijkt..””

Dit zijn cumulatieve voorwaarden die elk op zich al bijna onoverkomelijk zijn maar cumulatief feitelijk een niet te nemen horde opleveren. Als u al die horden ooit zou kunnen nemen moet u de rechter ook overtuigen dat uw vordering wordt toegewezen (lid 2). Over vertaalkosten zwijgen we maar even, mijn hartelijke medeleven met de voorzieningenrechter die het buitenlandse dossier mag gaan uitpluizen en zich mogelijk moet gaan verdiepen in een materieel rechtstelsel dat hij helemaal niet kent. Uiteraard kan de eiser worden gehoord, maar ja, of dat veel helpt…

Zekerheidsstelling is in NL uitzonderlijk. Art. 701 Rv is geen dode letter maar wordt nauwelijks gebruikt. In de EAPO-Vo is het regel ter voorkoming van misbruik. Afwijking is mogelijk: men moet daarbij denken aan een fraude actie waarbij zekerheid nu net niet gesteld kan worden.

Het meest besproken in de diverse publicaties is de mogelijkheid om rekeninginformatie op te vragen. Let wel: die is er enkel als er al een titel is, dus niet in de conservatoire fase.

Nu vind ik het om te beginnen al vreemd dat men dan deze weg gaat volgen omdat de nieuwe Brussel I Bis-Vo (EEX II) 2115/2012 snelle actie in het land van executie mogelijk maakt, inclusief bewarende maatregelen op grond van art. 40 van die Vo.

In NL moet die informatie opgevraagd worden door de gerechtsdeurwaarder. Denk nu vooral niet dat de gerechtsdeurwaarder gefaciliteerd wordt: slechts 5 banken in NL (zie de MvT) kunnen worden bevraagd. Dit is mijn enige punt van echte kritiek op deze wet en het komt NL hopelijk op een infractieprocedure