Een klein jaar schreef ik al over e-court: de afgelopen week is na een artikel in de Groene Amsterdammer[1] als aperitief het LOSR[2] in de aanval gegaan wat terecht weer een gepeperde reactie van de KBvG[3] opleverde. Er volgden ook reacties vanuit de rechtspraak[4] en ook de Volkskrant en het NRC pakten het ook op. Kamervragen (20 onderdelen) volgden…Intussen is e-court ook met een persbericht[5] gekomen.
Ik heb oprecht sympathie voor het LOSR en waar zij voor staan, begrijp met niet verkeerd, maar het LOSR en met name Andre Moerman maken zich m.i. wel schuldig aan een kwalijke vorm van framing. Omstreeks 10 januari 2018 twitterde Andre Moerman over het dagvaarden voor € 0,76. Er kwamen meteen kritische reacties omdat de door hem aangehaalde specificatie van de vordering duidde op een veel hogere hoofdsom die kennelijk was verminderd maar de toon was weer gezet… Hij nam het terug maar net als alle rectificaties: verscholen achter een andere zaak.
Rectificaties staan nooit als hoofdartikel op de voorpagina is mijn ervaring, maar dat terzijde
Het rapport van het LOSR is ronduit tendentieus. Ik zal me op enkele punten concentreren.
– financiering e-court door schuldeisers;
– oneerlijk arbitraal beding;
– “robot-vonnis”;
– de aanval naar de KBvG over de notitie elk exploot is een ambtshandeling en de berekening van kosten.
Uiteraard wordt e-court betaald door de schuldeiser, dat geldt bij alle arbitrage want het is immers private rechtspraak. Als dit het fundamentele bezwaar is moet arbitrage uit de wet worden geschrapt en dat zou absurd zijn omdat daarmee een zeer waardevol wereldwijd bestaand procesmodel zou verdwijnen. Het is een bizarre verdachtmaking: waarom is de overheidsrechter dan betrouwbaarder want die betaal je ook. Je betaalt bij arbitrage het instituut en niet de arbiter. Het tuchtrecht voor juridische beroepen wordt door de beroepsgroepen betaald, integraal. Eigenlijk moet dan onder die uitspraken worden gezet “dit vonnis is tot stand gekomen door integrale financiering door de deurwaarders”.
Dat is net zo onzinnig als de nauwelijks verholen suggestie dat e-court enkel klanten heeft omdat het zogenaamd meedenkt.
Als e-court beslisser zou ik trouwens heel boos zijn want als ik de namen bekijk op www.geheimerechtbank.nl kom ik daar prominente namen tegen, vooropgesteld dat de lijst klopt. In het comité van aanbeveling zit vanaf het begin en nog steeds prof. A.W. Jongbloed uit Utrecht.
E-court is niet erg behulpzaam in deze door tot nu toe constant te zwijgen. Het in het geheel niet publiceren van uitspraken en vooral het niet aangeven wie de uitspraken doen via haar website vind ik ronduit ernstig en dat aspect biedt het LOSR terecht munitie! Gelukkig betert men nu het leven op dit punt. Nu mag niet uit het oog worden verloren dat arbitrage niet hoeft te publiceren.
Het is trouwens wel opvallend dat in het LOSR rapport geen enkel e-court vonnis over de hekel wordt gehaald omdat de beslissing onjuist is (!) of zie ik dat verkeerd? Het LOSR zal toch met alle suggesties die men doet wel een slachtoffer gevonden hebben? Het zou het LOSR toch aan het denken moeten zetten dat nu juist non profit organisaties zijn die gekozen hebben voor e-court. Juist die schuldeisers hebben geen belang bij gezeur in de media over hoge vervolgingskosten en onzorgvuldige rechtspraak. Zij hebben voldoende vertrouwen in het systeem en juist die organisaties gaan nu niet bepaald over een nacht ijs.
Het arbitraal beding is zogezegd oneerlijk. Hier worden allerlei bezweringsformules aangehaald. Apart is dat de wetgever niet ruim baan heeft gemaakt voor arbitrage, integendeel, dat heeft de rechterlijke macht gedaan en dan met name de rechtbank Overijssel. Bij de wijziging van het arbitragerecht in 2015 is het arbitraal beding op de zwarte lijst geplaatst en kreeg daarmee dezelfde “infame status” als het beding bindend advies. Het LOSR voert allerlei voorbeelden ten tonele waarom het beding oneerlijk is, maar ze heeft daarmee tot nu toe geen gehoor gevonden bij de rechterlijke macht en dat is degene die er iets van moet vinden.
E-court als arbiter vindt het beding niet bezwarend en de rechtbank verleent exequatur. Daarbij moet het beding getoetst worden en dat gebeurt ook. Als het opt-in wordt voor consumenten gaat het torenhoge bonnetje van de griffierechten trouwens weer naar de consument.
Heel bijzonder is het verwijt in het LOSR rapport dat Menzis e-court uitsluit bij een geschil door de consument aanhangig te maken, dus een a-symetrisch beding. Een beding dat de consument niet alle rechten geeft hoeft niet per se oneerlijk te zijn en ik mis ook een concrete uitwerking van wat de consument hierdoor voor nadeel heeft dan wel ondervindt.
Ik snap de bepaling wel: men wil geen geschillen van de consument tegen de verzekeraar bij e-court hebben en dat is ook logisch. Je krijgt dan allerlei discussies over uitleg van de polis, verstrekkingen en daarvoor is e-court niet opgezet. Dat is hun goed recht. De burger kan bij de overheidsrechter terecht.
E-court is ontstaan als reactie op de alsmaar oplopende kosten van de overheidsrechter en dat heeft de wetgever aan zichzelf te wijten. Daarnaast heeft e-court een methode gevonden om exequaturverzoeken te bundelen waardoor men voor 30 zaken maar een keer griffierecht betaalt.
Het Ministerie weet dit maar doet er niets aan en dat is opmerkelijk omdat voor zover ik weet de griffier – in tegenstelling tot de rechter – instructies van het Ministerie op dit punt moet opvolgen. De griffier berekent het recht! Op deze manier heb je een perfecte manier om de kosten te beperken. Het is jammer dat de SP daar nu net geen vragen over stelde.
Een robot-vonnis. Opmerkelijk die term. Dit is echt framing.
Het LOSR zwijgt gemakshalve over het systeem dat de Kantonrechters al vele jaren hanteren waarbij de griffie alle verstekuitspraken klaarmaakt en de rechter blind tekent: hij wordt ook niet bekostigd voor een grondig onderzoek.
De burgerlijke gerechten hebben allemaal modellen, formats. Zijn dat dan geen robot-vonnissen? Sinds de uitspraken van het EHvJ[6] en HR[7] moet ook in verstek getoetst worden. Dat gebeurt maar met mate en ik verdenk de Kantonrechters er van dat men enkel bij bepaalde schuldeisers/type zaken toetst. Justitie zou de gerechten hiervoor moeten bekostigen maar dat gebeurt niet.
Ronduit ergerlijk is de smeercampagne naar onze beroepsgroep.
Het LOSR slaat op de vitale plaatsen de plank finaal mis. In het overleg rondom de nieuwe gdw-wet is door de KBvG geprobeerd tot een uitbreiding van art. 2 gdw-wet te komen. De Minister wilde niet aan het pv van constatering als ambtshandeling en dáár slaat de door de LOSR geciteerde MvT op. De rechterlijke macht het steunde het wel en ook de staatscommissie die het bewijsrecht onder handen heeft gehad omarmt het als nieuwe ambtshandeling.
De notitie van de KBvG uit 2015 had een heel andere achtergrond en daar gingen ook de tuchtzaken over: het nemen van een BRP. De notitie heeft een ronduit terughoudend karakter: bij sommaties moet er een noodzaak tot in verzuim brengen zijn.
Het 6:236n BW exploot leidt bij uitstek een arbitraal geding in, iets dat het oude 6:236n BW exploot niet deed en dat is de reden dat de KBvG in 2010 e-court de voet dwars zette op het punt van de BRP bevraging. Vermakelijk is dat de LOSR de BTaG wijziging als aanknopingspunt kiest. Dat is immers onzin want het is 6:236n BW dat het tot oproeping voor een geding maakt met het recht tot BRP en DBR bevraging.
Let wel: de zorgverzekeraar mag voor een geding geen BRP bevragen. Daar biedt de wet geen ruimte voor. Het citaat van de LOSR slaat op controle van de inschrijving bij acceptatie.
Zoals de KBvG terecht stelt is het aan een rechter om kosten toe te wijzen, de deurwaarder declareert bij de schuldeiser en die moet de rechter verzoeken die kosten toe te wijzen.
Ben ik hier als verdediger van e-court of een andere arbitrage instantie. Nee, ik vind dat deze incasso’s bij de overheidsrechter thuishoren maar dan wel voor een betaalbaar bedrag. Ik eindig met de zelfde overweging als een jaar gelden:
Mijn andere fundamentele bezwaar is dat we hier praten over een zeer kwetsbare groep debiteuren: die kunnen niet naar een zitting gaan en daar hun zaak mondeling bepleiten, iets dat nog vaak genoeg tot een voor hen voordelig resultaat leidt. Kan ik er de vinger op leggen? Nee, maar het voelt gewoon niet goed.
.
[1] https://www.groene.nl/artikel/vonnis-te-koop
[2] https://www.sociaalwerknederland.nl/thema/sociaal-raadsliedenwerk-srw/nieuws/6112-analyse-en-aanbevelingen-rond-commerciele-rechtspraak
[3] https://www.kbvg.nl/1200/de-beroepsorganisatie/persberichten-en-publicaties.html
[4] https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Raad-voor-de-rechtspraak/Nieuws/Paginas/Voorzitter-Raad-voor-de-rechtspraak-Verlaag-griffiekosten-om-toegang-tot-de-rechter-te-garanderen.aspx?pk_campaign=redactie&pk_medium=social&pk_source=twitter&pk_keyword=social#
[5] http://www.e-court.nl/wp-content/uploads/2018/01/Persbericht-2018-01-19-reactie-publiciteit.pdf
[6] 30 mei 2013 (C-488/11)
[7] 13 september 2013 http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:HR:2013:691
